patari.org

[vngelis]

Κλεινει απροστατευτη η Υπογεια η Ταβερνα του Βαρναλη.

Πισω απο τη μεγαλη Λαχαναγορα της οδου Αθηνάς, και στη γωνια της οδου Σωκρατους με το δρομακι που οδηγει στην Πλατεια Θεατρου, βρισκεται η μνημειωδης ταβερνα "Το Διπορτο".

Μνημειωδης, γιατι σ αυτήν ετρωγε κι επινε ο Βαρναλης με τους λιγους φιλους και συντεχνιτες του, καθως ηταν και δυσκολος στα γουστα, σ αυτην και γιαυτην εγραψε το περιφημο ποιημα του "Οι Μοιραιοι" ή οπως το ξερουμε "Μεσ στην υπογεια την ταβερνα", σ αυτην μαζευονταν στην Κατοχη μελη των αντιστασιακων οργανωσεων επειδη οι Γερμανοι δεν πολυπλησιαζαν την αγορα και επειδη ειχε δυο πορτες, σαν τη ζωη, και μπορουσες να ξεφυγεις απ τη μια, ενω απ τη ζωη δεν ξεφευγεις.

Κι οπως δεν ξεφευγεις απ τη ζωη, ετσι δεν ξεφευγεις κι απο τον "ξενο επενδυτη", που αγοραζει το κτηριο της "υπογειας της ταβερνας" και επειδη χεστηκε για την Ιστορια και τη Λογοτεχνια του τοπου και για την υπογεια την ταβερνα, οπως χεστηκε και το αμορφωτο ελληνικο κρατος, την κλεινει.

Ετσι, η "υπογεια η ταβερνα" θα μεινει ενας στιχος χωρις χειροπιαστη αναφορα και θα λενε "να, καπου εδω ηταν ή μηπως ηταν παρακει" οι κατοπινοι, οσοι δηλαδη θα ξερουν ακομα, οτι ο Βαρναλης δεν ηταν ταβερνιαρης ή μαρκα κρασιου και θα 'χει τυχει να εχουν διαβασει και τους Μοιραιους ή θα 'χουν ακουσει το αντιστοιχο τραγουδι του Μικη Θεοδωρακη με τη φωνη του Μπιθιγκωτση.

Στο Λονδινο, λοιπον σε παιρνουν παραμασχαλα και σε ξενυχιαζουν στον ποδαροδρομο να δεις τα διατηρημενα στεκια του Τζακ του Αντεροβγαλτη, τι να κανουμε, αυτα εχουν για Ιστορια, αλλα εχουν αναπλασει και το ξυλινο θεατρο του Σαιξπηρ κι ας εχει καει 10 φορες. Για τα μπουντρουμια του Πυργου δε, ουτε λογος. Αλλα, το ιδιο γινεται και στο Παρισι, στη Ρωμη, στη Βιεννη, στη Λισσαβωνα, ακομα και στις ΗΠΑ, που δεν εχουν Ιστορια και που τσιμεντωσαν ενα τετραγωνικο στην παραλια με το αποτυπωμα μιας πατουσας και το πουλανε για το πατημα του Κολομβου!

Ολοι αυτοι οι λαοι κατι κανουν, οχι μονο για να γεμισουν τις τσεπες τους, αλλα και γιατι ειναι περηφανοι για ο,τι θεωρουν Ιστορια τους και πολιτισμο τους και θεωρουν επισης καμαρι τους να εχουν να το δειχνουν.

Και για να το εχουν, φροντιζουν τα κρατη τους να προστατευουν καθε τι που θεωρουν Ιστορια και Πολιτισμο τους. Ετσι, μπορεις σαν "ξενος επενδυτης" να αγορασεις οσα κτηρια θελεις, αλλα δεν μπορεις να αλλαξεις τις χρησεις και τις μορφες οσων σημειων θεωρει το κρατος- δηλαδη η κοινωνια- οτι ειναι Ιστορικα και αξια διατηρησης.

Εδω, στη Μπανανια, που μισει την Ιστορια της και τον Πολιτισμο της, επειδη κυβερνιεται απο μικρες συμμοριες και μαφιες, απο την κατωτερη οικονομικη και κοινωνικη ταξη μεχρι την ανωτερη, κλεινουν το ενα πισω απο το αλλο τα βιβλιοπωλεια, τα δισκοπωλεια, τα σινεμα, τα εγχωρια υφασματαδικα, τα εργαλειαδικα, τα καφενεια, και ο,τι δηποτε εχει χρωμα ελληνικο και τοπικο, ακομα κι αυτα που ειχαν πελατεια, γιατι ο "ξενος επενδυτης", ενας κερδοσκοπος, που δε δινει δεκαρα για τον τοπο, απο τον οποιο θα φυγει μολις κανει τη συρμαγια του, τα αγοραζει ολα και εγκαθιστα σ αυτα τα τρια αγαπημενα του εμπορια: Φαγαδικα, καφε, κινεζικα προϊοντα καθε ειδους. Και πουλιεται αφειδως το Μουσειο της Ακροπολης και η Ακροπολη, που ειναι celebrity, αλλα αναθεμα κι αν ξερει κανεις ξενος και ντοπιος πού ειναι και τι εχει το ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Μουσειο της αρχαιας Ιστοριας, το Αρχαιολογικο. Ή της νεοτερης στην Παλια Βουλη και στη Βουλη. Για παραδειγμα λεμε...

Απο την αλλη, ο αποβλακωμενος και λοβοτομημενος, εκβαρβαρισμενος απο τις κυβερνησεις- μαφιες του μεσος Ελληνας, συνωστιζεται στη νεα πραγματικοτητα, που του πουλιεται, και γεμιζει τις γιγαντιαιες σουβλακερι και τα καφε, που αντικαθιστουν με ταχυτατο ρυθμο τα παλαιοπωλεια και τα μικρομαγαζα στο Μοναστηρακι και στου Ψυρρη για παραδειγμα, και χαζευει τις βιτρινες με τα πανομοιότυπα κινεζικα προϊοντα, απο χαντρες και ρουχα και διακοσμητικα μεχρι τουριστικα, που κατακλυζουν ολο το κεντρο της πολης και που ειναι τα ιδια σε οποια πολη του κοσμου κι αν βρεθεις!

Κι αν στις αλλες χωρες, οπως ειπα, υπαρχει μια στοιχειωδης κρατικη εγνοια για την Ιστορια και τον Πολιτισμο των τοπων, εδω στη Μπανανια το μονο που νοιαζει τις κυβερνησεις ειναι πώς θα αρπαξουν απο τους πολιτες κανενα φραγκο με μυριους οσους τροπους, πώς θα ψηφοθηρησουν με τις αισχροτερες μειοψηφιες "πολιτών" και πώς θα γλειψουν καμια ξενη δυναμη για να διατηρησουν τις καρεκλες τους και να παρουν κανενα δανειο, να μοιρασουν στο λαο κατι τις και να τους μεινει κι αυτων το εχει τους, χαϊδευοντας οικονομικα τους εγχωριους Δυνατους, που στην ουσια ειναι τ αφεντικα τους.

Μεσα σε ολο αυτο το βουρκο δεν υπαρχει χωρος για νομους και κανονες που να προστατευουν την Ιστορια και τον Πολιτισμο, κυριως τον Λαϊκο Πολιτισμο. Γιατι ο Λαϊκος Πολιτισμος ηταν παντα εχθρος της εξουσιας. Εχθρος της οικονομικης ισοπεδωσης και του "τα παντα πουλιωνται".

Ο Λαϊκος πολιτισμος υπαρχει γιατι ειναι ξεχωριστος. Μοναδικος σε καθε τοπο. Και σαν μοναδικος στεκει απεναντι σε καθε τι που τον καταργει στο βωμο της ομογενοποιησης. Επειδη τα πραγματα των ανθρωπων και τα χτισματα τους και οι συνηθειες τους εχουν ψυχη. Την ψυχη των ανθρωπων. Κι αλλαζοντας τα αλλαζουν και οι ψυχες των ανθρωπων.

Ο κοσμος αλλαζει, ναι. Αλλα το γερό δέντρο ειναι αυτό που εχει βαθειες ριζες και ποτιζεται. Για να βλασταινουν υγιη τα νεα κλωναρια. Εδω, οι ριζες του δεντρου κουτσουρευονται για να ξυλευτουν οι λαθροκυνηγοι και τα κλωναρια ζουν απο ξένα μπόλια. Ενας πλατανος που καταντησε βουρλο.

Το ποταμι δεν γυριζει πισω. Και το κτηριο του "ξενου επενδυτη" θα γίνει. Αλλα, η υπογεια η ταβερνα του Βαρναλη και των αγωνιστων και η ψυχη που κουβαλαει στους τοιχους της θα χαθει οχι απο αιτια του "ξενου επενδυτη". Απο την κεντρικη αδιαφορια ενος κρατους απολιτιστου και αξεστου, αδιαφορου να προστατευσει ο,τιδηποτε κουβαλαει τις μνημες και τον πολιτισμο των ανθρωπων, που υποτιθεται οτι υπηρετει.

Το κτηριο μπορει να ειναι για πουλημα και για χτισιμο συμφωνα με τους ορους της πολεοδομιας. Αλλ' επειδη το κτηριο κουβαλαει μια Πολιτισμικη και Ιστορικη μνημη για το λαο, αυτη θα 'πρεπε να προστατευτει σαν χρηση. "Το κτηριο δικο σου. Το Διπορτο θα το διατηρησεις". Αυτο θα ηταν ενα κρατος Ελληνων.

Και θα το διατηρουσε. Γιατι οοοολη η περιοχη του κεντρου της Αθηνας πουλιεται ως φιλετο κι εχει επενδυτικη αξια. Μονο που σε λιγα χρονια, η κεντρικη αγορα της Αθηνάς θα ειναι ενα αστραφτερο, παγωμενο, αψυχο σουπερ μαρκετ. Οπως παει να γινει ολο το κεντρο ολων των πολεων όπου δεν υπαρχει ντόπια ψυχη να αντισταθει.

Κι εμεις; Τι κανουμε εμεις για να σωσουμε ο,τιδηποτε αν σωζεται απο τη δικη μας περιουσια. Γιατι δεν ειναι περιουσια κανενος κυβερνητη η δικη μας περιουσια. Για τους κυβερνητες οι δικες μας περιουσιες ειναι λαφυρα. Το ειπε ο Βάρναλης τι κανουμε:

[Obelix]

«Μας πολιορκούν, αλλά ούτε το Δίπορτο θα κλείσει, ούτε το κτίριο πουλήθηκε»

Στο κέντρο της σύγχρονης Αθήνας υπάρχουν ακόμη κάποια εμβληματικά οικοδομήματα, τα οποία, αν και παραδομένα στη φθορά του χρόνου, συναπαρτίζουν ένα ανεκτίμητο κτιριακό απόθεμα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και η νεοκλασική κατοικία στη συμβολή των οδών Σωκράτους και Θεάτρου, πίσω από τη Βαρβάκειο Αγορά. Εδώ και πολλά χρόνια στο υπόγειο αυτού του ακατοίκητου κτιρίου λειτουργεί η παλαιότερη ταβέρνα της πόλης, το ξακουστό Δίπορτο.

Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε η είδηση ότι το ιστορικό καπηλειό οδεύει προς κλείσιμο. Τελικά, τι ισχύει; Πουλήθηκε το κτίριο σε ξένους επενδυτές; Το αγαπημένο μαγειρείο της Αθήνας θα βάλει λουκέτο στα επόμενα ένα-δύο χρόνια; Αναζητήσαμε τον κ. Χρήστο Μαργαρίτη, συνιδιοκτήτη του διώροφου αστικού κτιρίου (ανήκει στον ίδιο και στον αδερφό του, Αιμίλιο) για να μας πει ποια είναι η αλήθεια. Η τόνωση του τουριστικού ρεύματος στην Αθήνα έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον αστικό ιστό, και τα εγκαταλελειμμένα κτίρια μπαίνουν πολλές φορές στο στόχαστρο, με κύριο σκοπό την ανάπλαση και τον εξευγενισμό διαφόρων περιοχών.

Στο ραντεβού μας ο κ. Μαργαρίτης καταφθάνει κρατώντας την προσεγμένη έκδοση του Μουσείου Μπενάκη με τίτλο «Στο Γεράνι. Γωνία Θεάτρου 2 και Σωκράτους 9» που έχει γράψει η ομότιμη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Ουσιαστικά, το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας τους προκειμένου να συμβάλλουν στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και με την ενδελεχή έρευνα για την αρχιτεκτονική ανάδειξη του κτιρίου να βρει τη θέση που του αξίζει στην αθηναϊκή ιστοριογραφία.

Για μένα, το ιδανικό θα ήταν να βρούμε έναν φορέα που να σεβαστεί το οίκημα και να το αναδείξει όπως αρμόζει στην πολυετή ιστορία του. Προσωπική μου επιθυμία είναι το οικοδόμημα αυτό κάποια στιγμή να μετατραπεί σε μια κιβωτό πολιτισμού, φιλοξενώντας μουσειακούς χώρους με διακεκριμένες συλλογές, ενώ το υπόγειο να εξακολουθήσει να διατηρεί την απαρχής χρήση του.

Ο κ. Μαργαρίτης μού εξιστορεί πώς ξεκίνησαν όλα: «Το σπίτι της οδού Θεάτρου χτίστηκε σε οικόπεδο που ανήκε αρχικά στον Γεώργιο Σταύρου, ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας. Μετά τον θάνατό του, το 1869, άφησε γενικό κληρονόμο τη φίλτατη ανιψιά του Φαιναρέτη Φούγκα. Μετά από κάποιες αγοραπωλησίες, το οικόπεδο επί των οδών Θεάτρου και Σωκράτους καταλήγει –το 1885– στον Φώτη Λιάκο, εύπορο γαιοκτήμονα από τα Καλύβια Χασιάς, που αργότερα έγινε δήμαρχος Ασπροπύργου.

Το 1907 το οικόπεδο αυτό μεταβιβάζεται στην κόρη του Καλομοίρα ως προικώο για τον γάμο της με τον Χρήστο Μαργαρίτη, απόφοιτο Νομικής και στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής η οικογένεια του παππού μου παραχώρησε δύο από τα μεγάλα δωμάτια του πρώτου ορόφου σε δύο προσφυγικές οικογένειες που παρέμειναν εκεί τρία χρόνια. Στη συνέχεια, η οικογένειά μας έζησε στο σπίτι αυτό έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Μάλιστα, ο αδερφός μου κι εγώ γεννηθήκαμε σε αυτό το σπίτι και περάσαμε εκεί ένα τμήμα των παιδικών μας χρόνων, τη δεκαετία του ‘50».

Το κτίριο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα διώροφης κατοικίας των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα, με καταστήματα στο ισόγειο και κατοικία στον όροφο. Σύμφωνα με το συμβόλαιο του 1913, ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα ο παππούς του, Χρήστος Μαργαρίτης, είχε νοικιάσει στον Σπ. Μιχαλόπουλο τον υπόγειο χώρο «προς αποκλειστική χρήση οινοπωλείου αντί μηνιαίου μισθώματος δραχμών πεντήκοντα πέντε».

Σύμφωνα με την έρευνα της κ. Καρδαμίτση-Αδάμη, η νεοκλασική κατοικία πιθανολογείται ότι είναι έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Έρνεστ Τσίλερ ή κάποιου μαθητή του. Ο συνδυασμός γύψινων και ζωγραφικών στοιχείων που κυριαρχούν στο κτίριο αποδίδεται στον Τσίλερ, ωστόσο χωρίς να μπορεί κάποιος να το τεκμηριώσει με βεβαιότητα. Αυτό που ενισχύει, όμως, την άποψη αυτή είναι ότι η οικογένεια του κ. Μαργαρίτη διατηρούσε κοινωνικές σχέσεις με τον γνωστό αρχιτέκτονα.

Η κυρίως κατοικία αποτελείται από έξι δωμάτια, μαγειρείο και χώρο υγιεινής. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι όλοι οι χώροι επικοινωνούν μεταξύ τους κυκλικά, κατά το πρότυπο των hotels prives της Γαλλίας. Καθώς περνάμε το κατώφλι της εγκαταλελειμμένης κατοικίας παρατηρώ ότι η οροφογραφία στον χώρο υποδοχής του πρώτου ορόφου διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση, ενώ οι υπόλοιπες είναι φανερό ότι έχουν επηρεαστεί από τον χρόνο αλλά και την παραποίηση από προηγούμενες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις.

Στη συνέχεια, ο κ. Μαργαρίτης στέκεται στα κιγκλιδώματα από χυτοσίδηρο των δύο εξωστών αλλά και στους κλειδόλιθους με ανάγλυφη κεφαλή του Ερμή που είναι τοποθετημένοι στις θύρες του κτιρίου, κάποιοι εκ των οποίων δυστυχώς, όπως με ενημερώνει, έχουν κλαπεί. «Αξίζει να επισημάνουμε ότι τα κιγκλιδώματα της οικίας κατασκευάστηκαν σ’ ένα από τα καλά χυτήρια-μηχανουργεία τα οποία εκτελούσαν κυρίως σχέδια του ίδιου του Τσίλερ», προσθέτει.

Το συγκεκριμένο κτίριο έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο από τη δεκαετία του 1980. Ο κ. Μαργαρίτης μού θυμίζει ότι: «Στον πρώτο όροφο λειτουργούσε για πολλά χρόνια μια βιοτεχνία που κατασκεύαζε τις φωτεινές επιγραφές Νέον. Μέχρι πρότινος που καθαρίζαμε ανακαλύπταμε αντικείμενα μεγάλης αξίας, αφού ήταν ο βασικός προμηθευτής της Εμπορικής Τράπεζας. Δυστυχώς, ένα μέρος από αυτά έχει εξαφανιστεί πιθανόν από ληστές που είχαν μπει στο κτίριο. Μετέπειτα, δεν νοικιάσαμε ποτέ τον όροφο, παρά μόνο τους χώρους του ισογείου, στους οποίους λειτουργούσαν μαγαζιά πώλησης και αποθήκης ελιών, που ενοικιάζονταν από τον Λιδωρίκη και τους αδελφούς Ρέκουνα».

Καθώς μπαίνω στο εμβληματικό υπόγειο κυριαρχούν οι απίστευτες μυρωδιές που αναδύονται από τη μικροσκοπική κουζίνα του κυρ-Μήτσου. Το μενού σήμερα έχει φασολάδα, ρεβίθια, φάβα και σαρδέλες. Σύμφωνα με την παράδοση, το Δίπορτο πήρε το όνομά του από τις δύο πόρτες του στην οδό Θεάτρου και στην οδό Σωκράτους. Ο κυρ-Μήτσος, κατά κόσμον Δημήτρης Κολιολιός, ήταν ο παραγιός του πρώην ιδιοκτήτη και, όπως μου λέει, τα έχει αφήσει όλα όπως ήταν το 1958 που ανέλαβε τη διαχείριση του μαγαζιού: το τσιμεντένιο πάτωμα, τα λιγοστά ξύλινα τραπέζια, τις ψάθινες καρέκλες και τα φθαρμένα βαρέλια, τις χάλκινες κούπες κρασιού, τον μαρμάρινο νεροχύτη, το μαντεμένιο ντουλάπι και το ψυγείο Ιζόλα, τη λαδόκολλα αντί για τραπεζομάντιλο, τα κομμάτια χαρτιού αντί για χαρτοπετσέτες, και φυσικά τα καλομαγειρεμένα, μέσα στην απλότητά τους, φαγητά.

Σήμερα, το Δίπορτο κατακλύζεται από τουρίστες, ενώ φιγουράρει στους μεγαλύτερους ταξιδιωτικούς οδηγούς. Παραμένει ένα ξεχωριστό γαστρονομικό καταφύγιο που το συνοδεύουν αστικοί μύθοι, όπως εκείνος που λέει ότι αυτή είναι η «υπόγεια ταβέρνα» στην οποία αναφέρεται ο Βάρναλης στους «Μοιραίους» του («Μες την υπόγεια την ταβέρνα / μες σε καπνούς και σε βρισιές / (απάνω στρίγγλιζε η λατέρνα) / όλη η παρέα πίναμε εψές...»).

Πολλοί από τους πελάτες ρωτούν αν ισχύει η πληροφορία περί κλεισίματος της ταβέρνας και πώλησης του κτιρίου. Ο κ. Μαργαρίτης με αυστηρό ύφος αποσαφηνίζει: «Αρχικά, αν ήταν να πουληθεί το κτίριο, ο πρώτος που θα το μάθαινε είναι ο Μήτσος, ως ενοικιαστής του υπογείου. Προφανώς και κάποια στιγμή θα πουληθεί, αλλά αυτό, μέχρι στιγμής, δεν έχει συμβεί. Ειλικρινά, δεν μπορώ να γνωρίζω πώς και γιατί ξεκίνησε αυτή η παραφιλολογία, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία πώληση. Ίσως να έγινε κάποιου είδους παρανόηση, διαφορετικά δεν μπορώ να δώσω άλλη εξήγηση. Πάντως, ο Μήτσος, ας μην ανησυχούν οι ενδιαφερόμενοι, θα συνεχίσει να μας σερβίρει τα γευστικά πιάτα του μέχρις ότου εκείνος το επιθυμεί. Επίσης, είναι αστείο ότι γράφτηκε πως του έχει δοθεί χρονικό περιθώριο (να ξεκαθαρίσουμε για άλλη μια φορά ότι είναι ο ενοικιαστής και όχι ο ιδιοκτήτης του Δίπορτου) να αποχωρήσει μέσα στα επόμενα ένα με δύο χρόνια. Ξέρετε πολλούς επενδυτές που να είναι τόσο γενναιόδωροι, δίνοντας τέτοια άνεση χρόνου; Νομίζω ότι δημιουργήθηκε τόσος ντόρος άνευ λόγου και αιτίας».

Στο σημείο αυτό τού επισημαίνω ότι το τελευταίο διάστημα πολλοί επενδυτές «φλερτάρουν» με το ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας, φιλοδοξώντας να υλοποιήσουν μεγάλα project σε εμβληματικά ακίνητα. Άραγε, έχει γίνει αποδέκτης αιτημάτων για αγορά; «Μα φυσικά. Το διπλανό κτίριο επί της οδού Θεάτρου κάποτε ανήκε και αυτό στην οικογένειά μας, αλλά πλέον έχει αλλάξει χέρια και έχει αγοραστεί από Ισραηλινούς. Μας είχαν ζητήσει λοιπόν να αγοράσουν και το δικό μας, προκειμένου να προχωρήσουν σε μια συνολική αξιοποίηση, αλλά ούτε αυτή η πρόταση είχε θετική εξέλιξη.
_________________
ILS SONT FOUS, CES AMERICAINS!